Kolędy, pastorałki, kantyczki - śpiewane w kościołach, przekazywane z pokolenia na pokolenie. Mniej lub bardziej oficjalne, wzniosłe i pobożne. Nie zawsze ze względu na swą formę artystyczną godne rozbrzmiewać w murach kościołów - jedne zgodne z sacrum, inne skłaniające się raczej ku profanum. Tyle ich. Niektóre mniej znane, mniej oczywiste, inne tradycyjne, rdzenne, silnie osadzone w naszej kulturze, wspomnieniach z dzieciństwa, nieodzowne i obowiązkowo znane.

Dziś wybór szczególny - kolędy z całego świata. Świata nie tyle kreślonego linią brzegową mórz i oceanów, co ze świata różnych artystycznych prób uwielbienia Boga, który się narodził. Niech przez chwile rozbrzmiewają w naszych sercach, a załączony do nich tekst i krótka historia okoliczności i czasu ich powstania niech skłania do refleksji lub rodzi niczym nieskrępowany uśmiech - wszak mamy się z czego radować, narodził się nam Bóg Bliski, tak bliski jak to tylko możliwe, taki który dwie ręce i dwie nogi miał jak Ty i ja. Chociaż w liturgii mamy już od kilku niedziel tzw. okres zwykły, a Jezus w ewangeliach czytanych na co dzień zdążył już dorosnąć, obmyć się w wodach Jordanu i głosić dobra nowinę o Królestwie Jego Ojca to w naszej polskiej tradycji możemy sobie jeszcze zanucić kilka kolęd przed świętem Matki Bożej Gromnicznej (a nawet i później - zaśpiewać kolędę nawet w sierpniu "to nie grzech" ;-)
 

Mario czy już wiesz?

To nie jest nowy tekst - liczy już 27 lat. Utwór aspirujący do miana współczesnej kolędy z tekstem Marka Lowry'ego do muzyki Buddyego Greene'a powstał w 1991 roku i znalazł od tego czasu w repertuarze wielu różnych wykonawców. Tzw. covery, czy też jak powiedzielibyśmy piękną polszczyzną "adaptacje" lub "interpretacje autorskie" na przestrzeni wielu lat podejmowało wielu artystów. W ostatnim czasie szczególnie znane stały się dwie wersje - anglojęzyczna w wykonaniu grupy Pentatonix oraz szczególnie nam bliska wersja polska, prezentowana poniżej, brawurowo zinterpretowana przez znany zespół wykonujący tzw. muzykę chrześcijańską, TGD (Trzecia Godzina Dnia) wraz z gościnnie występującym z nimi Kubą Badachem w roli solisty.

Utwór można znaleźć na płycie "Kolędy Świata"



"Mario czy już wiesz,
Kim okaże się twój syn, twój mały chłopiec?
Mario czy ty wiesz,
Że te stópki dwie po wodzie będą kroczyć?
Czy ty wiesz,
Że ta mała dłoń powstrzyma wielki wiatr?
Że dałaś życie temu, kto tobie życie dał?

Mario czy ty wiesz,
Że pewnego dnia przywróci wzrok ślepemu?
Mario czy już wiesz
Że twój synek ma wybawić nas od złego?
Czy ty wiesz, ze twój chłopiec już niebiańskie ścieżki zna?
Że patrząc w jego oczy - najświętszą widzisz twarz?
Mario.
Mario.

Ślepemu wzrok,
Głuchemu dźwięk,
Zmarłemu życia dar.
Chromemu krok,
Niememu pieśń,
Przynosi Chrystus Pan.

Mario czy ty wiesz
Kim naprawdę jest maleńki twój bohater?
Mario czy ty wiesz, że pewnego dnia on rządzić będzie światem?
Czy ty wiesz, że to właśnie on pokona grzech i śmierć?
Dziecko śpiące w twych ramionach, na imię ma "Jam jest"!
 

Bambino Jazzu

Artura Andrusa, dziennikarza m.in. Programu Trzeciego Polskiego Radia, poety i znanego artysty kabaretowego chyba nikomu nie trzeba przedstawiać. Ten laureat tytułu Mistrza Mowy Polskiej jest autorem tekstów wielu wierszy i piosenek, w tym kapitalnej piosenki świątecznej "Bambino Jazzu", w której artysta z ciepłym, pełnym dystansu, niebagatelnym humorem pochyla się nad ziemskimi problemami ząbkującego Bożego Dzieciątka, jako antidotum na ból proponując mu "zestaw chwytów na gitarę z antologią jazzu". Przeuroczy i przezabawny teledysk, w którym śpiewającemu autorowi towarzyszy m.in. wokalistka i kompozytorka Dorota Miśkiewicz oraz legendarny saksofonista Jan „Ptaszyn” Wróblewski (ale i tak prawdziwą gwiazdą jest "Święty Mikołaj" ;-) Muzykę skomponował Łukasz Borowiecki.

Utwór zagościł na płycie "Święta bez granic" wydanej w 2012 roku, z której cały dochód przeznaczony był na „Kampanię Wodną PAH" - akcję kopania studni w Sudanie i Somalii, prowadzoną przez Polską Akcję Humanitarną.

 

O come, o come Emmanuel

Grupa The Piano Guys liczy czterech utalentowanych mężczyzn (dwóch muzyków: Jon Schmidt - fortepian; Steven Sharp Nelson - wiolonczela; oraz Paul Anderson - m.in. kamerzysta i producent; Al van der Beek - m.in. producent i choreograf) na których koncie jest wiele udanych coverów utworów różnych artystów. To co łączy ich wspólne wykonania to pełne pasji, awangardowe interpretacje różnych przebojów (od znanych hitów pop, poprzez klasykę, na piosenkach z filmów i bajek skończywszy) często z dużą dawką dystansu i humoru (choreografia/gra aktorska muzyków) lub w widowiskowych sceneriach. Teledyski do ich występów to często klasa sama w sobie. "O come, o come Emmanuel" to refleksyjna, pozbawiona tekstu (w tej interpretacji - istnieje wersja z tekstem, którą wykonuje chociażby Enya; posłuchaj tutaj) propozycja bożonarodzeniowa najwyższej próby. Szlachetne brzmienia, bez zadęcia czy patosu potrafią wprowadzić w nastrój pełen zadumy nad przyjściem oczekiwanego Mesjasza.




 

Pierwsza Gwiazda

Powróćmy jeszcze raz do grupy TGD od której zaczęliśmy nasze spotkanie z oryginalnymi kolędami. Tym razem utwór "Pierwsza gwiazda". Autorem tekstu i muzyki jest Piotr Nazaruk, a piosenka pochodzi podobnie jak wspomniana wcześniej "Mario czy już wiesz?" z płyty "Kolędy Świata". Nostalgiczny utwór zabierze nas w czasy wspomnień, rodzinnego domu, tradycji i być może pozwoli nam choć na chwilę znów "Dzieckiem stać się na nowo, niezwykłą poczuć moc, odnaleźć naszą gwiazdę w tę Świętą Noc" jak podpowiada jego tekst.




"Niech błyśnie pierwsza gwiazda,
by wytęskniony nastał czas,
gdy wszystko będzie jasne
i światła jakby więcej w nas.

Niech pierwsza gwiazda błyśnie,
by do spotkania wszystkim nam powód dać,
byś wrócić chciał do domu,
na małą chwilę dzieckiem się stać.

Do mamy chcesz i taty,
lecz dzisiaj to już światy dwa.
Dlaczego droga prosta
zakrętów tyle ostrych ma?

Dziś drogą nawet krętą
niech wróci do nas ciepło dziecięcych lat,
zwyczajów pełen pięknych
nasz zwyczajnie piękny świat.

Ref. Chwała na wysokości,
dziecięcy słychać śpiew.
Niebiaski pokój płynie
do naszych serc.

Dzieckiem stać się na nowo,
niezwykłą poczuć moc,
odnaleźć naszą gwiazdę
w tę Świętą Noc.

Gdy błyśnie gwiazda pierwsza,
przygasną setki wtórnych gwiazd.
Ten krzyk cokolwiek śmieszny
i jazgot ulic wielkich miast.

Niech błyśnie pierwsza gwiazda,
by to, co ważne, ważnym mogło się stać.
Niech błyśnie pierwsza gwiazda,
niech błyśnie nam jeszcze raz.

Ref.

Jak na imię ma pierwsza gwiazda?
Kto dziś odnajdzie ją? Kto ją zna?

Ref. "
 

Noel

Utwór Noel w oryginalnej wersji pojawił się po raz pierwszy, całkiem niedawno, na płycie "Adore: Christmas Songs of Worship" Chrisa Tomlina (jest on również autorem słów i muzyki - oryginału można posłuchać tutaj). Wersję polską tekstu opracował Piotr Nazaruk z zespołu TGD, a znajdziemy ją w najnowszym wydawnictwie tego ekumenicznego chóru na płycie zatytułowanej po prostu "Kolędy Świata 2" wydanej pod koniec 2017 roku. Tytuł utworu, słowo "Noel", pochodzi z języka hebrajskiego, choć współcześnie znajdziemy go w słownikach kilku europejskich państw, a oznacza po prostu "kolędę", "święta", "narodzenie" względnie "Dzień Bożego Narodzenia".




"Ten anielskich skrzydeł szum
Ten niezwyklej gwiazdy blask
Świadczą, że przybywa Król
Miłość, która zbawia świat
Dziecko narodzone dziś
Bóg najwyższej godzien trzci

Ref.
Noel!, Noel!
-"Słowo Ciałem Staje Się"..
Noel!, Noel!
Tyś Światłością Świata Jest
Wcielony Bóg
Miłości Cud

Noel..
Rodzi się Ten, który Był, (Rodzi się Ten, który Był)
Zanim jeszcze powstał Świat (Zanim jeszcze powstał Świat)
Rodzi się by ponieść Krzyż (Rodzi sie by ponieść Krzyż)
Z więzów śmierci wyrwać nas (Z więzów śmierci wyrwać nas)
Syn człowieczy Boży Syn (Syn człowieczy Boży Syn)
On najwyższej Godzien czci

Ref
Noel!, Noel!
-"Słowo Ciałem Staje Się"..
Noel!, Noel!
Ten Światłością Świata Jest
Wcielony Bóg
Miłości Cud

Noel...

Ref
Noel!, Noel!
-"Słowo Ciałem Staje Się"..
Noel!, Noel!
Ten Światłością Świata Jest
Wcielony Bóg
Miłości Cud

Noel..."
 

Kolęda Warszawska

Ponoć autor tekstu utworu pozostaje nieznany, a sam tekst datuje się na 1939 rok - autor więc był naocznym świadkiem poruszanych w nim zatrważających obrazów burzonej warszawy, ginących w wojennej zawierusze ludzi. Muzykę do tej przenikającej do bólu pieśni napisał Zbigniew Preisner. Tą prawie osiemdziesięcioletnią kolędę w oryginale śpiewała Sława Przybylska, po niej m.in. Justyna Szafran (tutaj można posłuchać jej wersji utworu), a w proponowanej tutaj aranżacji młoda artystka - Margaret. 




"O Matko, odłóż dzień narodzenia na inny czas,
Niechaj nie widzą oczy Stworzenia jak gnębią nas.
Niechaj się rodzi Syn najmilejszy wśród innych gwiazd,
Ale nie tutaj, nie w Najsmutniejszym Ze Wszystkich Miast

Bo w naszym mieście, które pamiętasz z dalekich dni…
Krzyże wyrosły, krzyże i cmentarz świeży od krwi.
Bo nasze dzieci pod szrapnelami padły bez tchu.
O Święta Mario, módl się za nami, lecz nie chodź tu…

A jeśli chcesz już narodzić w cieniu wojennych zgliszcz,
To lepiej zaraz po narodzeniu rzuć Go na Krzyż".
 

Przed śmiertelnymi na sianku leżysz

Tutaj właściwie można by napisać tylko jedno słowo - "Skaldowie". Cała reszta jak rok powstania (1993), autor tekstu (Leszek Aleksander Moczulski), kompozytor (Jacek Zieliński) czy płyta na której w 1997 roku pojawiło się to arcydzieło ("Moja Betlejem") może zostać przemilczana bo słowo na "S" już gwarantuje najwyższe doznania artystyczne. Dlatego nie ma co strzępić języka, lepiej posłuchajmy...




"Nagi się urodziłem
Wszystko, co mam, jest Twoje
W Betlejem Judzkim mieście
Hiob błogosławi Tobie

Gdy chcesz, chodzę po wężach
Gdy Boga się tylko boję
Mogę być królem, żebrakiem
Wszystko, co mam, jest Twoje

Gdy chcesz, chodzę po wodzie
Wątpię - natychmiast tonę
Nagi się urodziłem
Wszystko, co mam, jest Twoje

Gdy chcesz - lew groźny, srogi
Podnóżek pod moje nogi
W Betlejem, Panie, się rodzisz
Bóg, Król, Człowiek ubogi

Nagi się urodziłem
Wszystko, co mam, jest Twoje
W Betlejem Judzkim mieście
Hiob błogosławi Tobie

Gdy chcesz, chodzę po wężach
Gdy Boga się tylko boję
Mogę być królem, żebrakiem
Wszystko, co mam, jest Twoje

Gdy chcesz, chodzę po wodzie
Wątpię - natychmiast tonę
Nagi się urodziłem
Wszystko, co mam, jest Twoje

Gdy chcesz - lew groźny, srogi
Podnóżek pod moje nogi
W Betlejem, Panie, się rodzisz
Bóg, Król, Człowiek ubogi

Aaa... aaa...

[2x:]
Sławię i błogosławię Ciebie
Jak Hiob się Ciebie boję
Pan przed śmiertelnymi leży
Nagi, na sianku w żłobie

Aaa... aaa...

[8x:]
Sławię i błogosławię Ciebie
Jak Hiob się Ciebie boję
Pan przed śmiertelnymi leży
Nagi, na sianku w żłobie".